آموزش تئوری موسقی و سازشناسی قسمت ۳

-سه تار

شکل ظاهری آن مانند تار است.با این تفاوت که شکم آن یک قسمتی،گلابی شکل و کوچک تر است.

سطح رویی کاسه ی سه تار نیز چوبی است.

سه تار امروزی چهار سیم دارد.خرک سه تار کوتاه تر از خرک تار بوده و دسته ی آن نیز از دسته ی تار نازکتر است.

سه تار فاقد «جعبه ی گوشی» است و گوشی های چهار گانه ی آن،

دو عدد در سطح جلویی انتهای دسته (سر ساز) و دوتای دیگر در سطح جانبی چپ (در هنگام نواختن در سطح بالایی)

کار گذاشته شده اند.

تعداد دستان های سه تار در زمان حاضر،مانند تار ۲۸ است.
سه تار با ناخن انگشت اشاره (و گاه توأم با ناخن انگشت وسطای) دست راست نواخته میشود.

به عبارت دیگر «مضراب» سه تار در واقع ناخن انگشتان نوازنده است و

به همیندلیل و به علل اکوستیکی دیگر،صدای این ساز ضعیف بوده،

برای تکنوازی در جلوی جمعیت،و یا تکنوازی در ارکستر مناسب نیست.
چنین به نظر میرسد که سه تار در قدیم،سازی محلی بوده و در آن زمان سه سیم داشته است

(کلمه ی «سه تار»دلالت بر همین نکته میکند) ،ولی بعد ها شهری شده و سیمی بر آن افزوده اند.

شکل این ساز بسیا ر بزرگ و گلابی شکل،و دسته ی آن بسیار کوتاه است،ب

ه طوری که قسمت اعظم طول سیم ها در امتداد شکم قرار گرفته است.

سطح رویه ی شکم از جنس چوب است که بر آن پنجره هایی مشبک ایجاد شده است.

عود فاقد دستان و خرک ساز کوتاه و تا اندازه ای کشیده است.

عود دارای ده سیم یا پنج سیم جفتی است سیم های جفت با هم همصدا کوک میشوند

و بدیهی است که هریک از سیم های دهگانه یک گوشی مخصوص به خود را دارد.

گوشی ها در دو طرف جعبه ی گوشی (سرساز) قرار گرفته اند.
عود بم ترین ساز بین ساز های زهی است.

نت نویسی آن با کلید سل است که صدای آن عملا یک «اکتاو» بم تر از نت نوشته شده حاصل میشود.