رُباب یک ساز قدیمی است که خاستگاه آن شرق و جنوب شرق ایران قدیم که هماکنون
در قسمتهای سیستان و بلوچستان و افغانستان کنونی میباشد. ساز اخیر قبلا دو سیم
داشته که بعدها یک سیم دیگر به آن اضافه شدهاست. این ساز با کمانه به صدا درآمده و همان است
که ما امروز آن را کمانچه مینامیم.
اجزاء تشکیل دهنده ساز رباب :
رباب مجموعا از چهار قسمت شکم، سینه، دسته و سر تشکیل شدهاست.
شکم در واقع جعبهای به شکل خربزه است که بر سطح جلویی آن، پوست کشیده شده
و خرکی کوتاه روی پوست قرار گرفتهاست. سینه نیز جعبهای مثلث شکل است که سطح جلویی آن،
تا اندازهای گرده ماهی و از جنس چوب است.
درباره رُباب
در سطح جانبی سینه (سطحی که هنگام نواختن در بالا قرار میگیرد)، هفت گوشی تبعیه شده
که سیمهای تقویت کننده صدای ساز به دور آنها پیچیده میشوند.
بر سطح جانبی دیگر (سطح پائینی)، پنجرهای دایرهای شکل ساخته شدهاست. دسته ساز رُباب نسبتا کوتاه است
و بر روی آن، حدود ده «دستان» بسته میشود و بالاخره در سر ساز، مانند، تار جعبه گوشیها
قرار گرفته و در سطوح بالائی و پائینی این جعبه هر یک سه گوشی تعبیه شدهاست،
سطح جانبی جعبه گوشیها کمی به طرف عقب ادامه یافته است.
تعداد سیمهای رُباب شش یا سه سیم جفتی است که سیمهای جفت با یکدیگر
همصوت کوک میشوند، سیمهای رُباب در قدیم از روده ساخته میشده در حالیکه امروز آنها
را از نخ نایلون میسازند و سیم بم روی نایلون روکشی فلزی دارد. رُباب اساسا سازی محلی
است و در نواحی خراسان و مرز افغانستان معمول است.